Hizmetlerimiz
Bakteri ve Mantar Kültürü
Bir mantar enfeksiyonunu belirleme ve tanı koymaya, tedaviyi yönlendirmeye ve/veya bazen tedavinin etkinliğini izlemeye yardımcı olmak için mantar testleri kullanılır. Var olan birçok yüzeyel deri ve maya mantarı enfeksiyonunu belirlemek için hastanın klinik muayenesi ve numunenin incelenmesi yeterli olabilmektedir. Her zaman spesifik mikrop tanımlanamaz. Doktorun elinde birkaç topikal ve oral mantar tedavi seçeneği mevcut olup seçimini (seçimlerini) uygulama kılavuzları ve deneyimine dayandırır.
İnatçı mantar enfeksiyonlarına neden olan, daha derin dokuların içine nüfuz eden, akciğerleri etkileyen spesifik mantarları belirlemek için mantar kültürleri kullanılır. Birçok mantar yavaş çoğalır. O mantarları elde etmek için kullanılan besiyeri tipik olarak bakterilerin çoğalmasını engellemekte olup birkaç hafta mantarların üremesini desteklemesi gerekir. Hangi mantar ilacının en iyi tedavi olduğunu belirlemek için bir kültür ortamından izole edilen mantarlarla duyarlılık testi yapılır.
Hastanın halen veya yakın zamanda spesifik bir mantar enfeksiyonunun olup olmadığını belirlemek için kanda mantar antijenleri ve antikorları test edilebilir. Bu testlerle mantar kültürlerine göre daha çabuk sonuç alınmasına rağmen yalnızca spesifik bir mantar türünü test ettiklerinden doktor hangi mantar türünü test edeceğini bilmelidir. Birçok kişide etkene önceden maruz kalınması nedeniyle mantar antikorları mevcut olduğundan tek bir antikor testi halihazır enfeksiyonun varlığını doğrulamayabilir. Antikor düzeylerinin (titreleri) değişip değişmediğini anlamak için akut dönemde ve derlenme döneminde antikor testleri istenir. Sonuçların değerlendirilmesi birkaç hafta sürebilir.
Ne zaman istenir?
Doktor hastada mantar enfeksiyonu olduğundan kuşkulandığında mantar testleri ister. Tedavinin etkinliğini değerlendirmek için tedavi sonrasında ve tedavi sırasında bu testler de istenebilir. Bazı hastalarda enfeksiyon nüksünü izlemek için mantar testleri istenebilir. Mantar ve/veya virüslerin neden olduğu enfeksiyonların birçok belirti ve bulgusu benzerdir. Bu nedenle hastalığın etkeni belli olmadığında sıklıkla mantar testleri istenir.
Deri, tırnaklar veya mukozaları ilgilendiren bulgular ortaya çıktığı takdirde: yüzeyel enfeksiyonlar için testler istenebilir. Örneğin:
- Kaşıntılı, kırmızı renkte, kabuklu deri alanları
- Kalınlaşmış, kırılgan ve/veya şekl bozukluğuna uğramış tırnaklar
- Ağız içinde beyaz lekeler (pamukçuk)
- Vajinal kaşıntı ve akıntı (maya mantarı enfeksiyonu)
Derin ve sistemik mantar enfeksiyonları etkilenmiş vücut bölümüne göre çeşitli bulgulara neden olabilmektedir.
Bazı Örnekler:
- Akciğer enfeksiyonlartı öksürük, ateş, kas ağrıları, baş ağrıları ve döküntüler gibi soğuk algınlığına benzer bulgulara yol açabilmektedir.
- Kan enfeksiyonları (septisemi) üşüme-titremke, ateş, bulantı, hızlı kalp atımlarına neden olabilmektedir.
- Merkezi sinir sistemi (MSS) enfeksiyonları (menenjit) ağır inatçı baş ağrısı, ense sertliği ve ışığa hassasiyete neden olabilmektedir.
Yüzeyel Enfeksiyonlar
Birçok mantar enfeksiyonuna fizik muayeneye dayanarak tanı konmaktadır. Genel bulgulara ilaveten birçok deri enfeksiyonunun vücudun tipik yerleşimlerinde (ayak parmakları arasında atlet ayağı gibi) karakteristik belirtileri (enfekte tırnakların görünümü) vardır. Bir klinik değerlendirme doktora hangi mikroskopik hastalık etkeninin mantar enfeksiyonunaq neden olduğu söyleyemez. Birkaç laboratuvar testi bir mantar enfeksiyonunu saptayabilme, doğrulayabilme ve tedaviyi yönlendirebilmede yararlı olabilir Örneğin:
Yüzeyel Mantar Enfeksiyonları
|
TEST ADI |
NUMUNE TİPLERİ |
AÇIKLAMA |
KULLANIMLARI |
SONUÇLANMA SÜRESİ |
|---|---|---|---|---|
|
KOH prep (potasyum hidroksit çözeltisi) |
Deri kazıntıları, saç veya tırnak kırpıntıları, doku, vajinal sürüntü, vücut sıvıları, balgam |
Numunedeki mantar olmayan unsurlar çözündürür. Bir mikroskop lamı üzerindeki maya hücreleri ve mantar hiflerini (dallanmış lifçikler) açığa çıkartır. |
Birincil tarama testi Mantarları saptamasına rağmen hangi spesifik mantarın mevcut olduğunu gösteremez. |
Hemen |
|
Calcofluor beyaz boya |
Deri kazıntıları, saç veya tırnak kırpıntıları, vajinal sürüntü, vücut sıvıları, balgam |
Boya numunedeki mantar bileşenlerini boyar ve mor ötesi ışık altında flöresans verir. Mikroskop lamı üzerinde görüntülemeye izin verir. Mantarları görmenin daha duyarlı bir aracıdır. |
Mantarları saptamasına rağmen hangi spesifik mantarın mevcut olduğunu gösteremez. |
Hemen |
|
Mantar Kültürü |
Deri,tırnak, saç kırpıntıları, vücut sıvıları, doku, vajinal sürüntü, balgam, kan |
Numune besiyerine ekilir ve numunede var olan herhangi bir mantarın çoğalması için kuluçka döneminden geçirilir.. |
Bir mantar enfeksiyonu tanısı koymak için birincil araçtır. Tanımlama testleri ve ardışık duyarlılık testi için mantarlar üretilir. |
Haftalar |
Derin ve Sistemik Enfeksiyonlar
İnatçı derin veya sistemik enfeksiyonlarda olduğu gibi daha kesin bir tanıya gerek duyulduğunda, hangi mantarın enfeksiyona neden olduğunu ve en iyi biçimde nasıl tedavi edilebildiğini anlamak amacıyla daha kapsamlı testlere ihtiyaç duyulabilir. Bu genellikle yukarıda ve aşağıda belirtilen testlerin bir kombinasyonunu içerir.
Sistemik Mantar Enfeksiyon Testleri
|
TEST ADI |
NUMUNE TİPLERİ |
AÇIKLAMA |
KULLANIMLARI |
SONUÇLANMA SÜRESİ |
|---|---|---|---|---|
|
Duyarlılık testleri |
Kültürde izole edilmiş mantar örneği |
Mantar kültürü sonuçlarını izler. Hastalık etkeni olan mantar saptandığında kullanılacak en etkili mantar ilacını (ilaçlarını) belirlemek için istenir. |
Tedaviyi yönlendirir. |
Kültür yaptıktan günler, haftalar sonra |
|
Antijen testi |
Kan, BOS, vücut sıvıları |
Spesifik mantarla ilişkili proteinleri saptar. Çeşitli mantar tipleri için bu test yapılır. |
Spesifik mantarla oluşan enfeksiyona tanı koydurur. |
Gün(ler) |
|
Antikor testi |
Kan, BOS, vücut sıvıları |
Spesifik bir mantara karşı oluşan bağışıklama yanıtını saptar. Tek bir numune istenebilir veya 2-3 hafta aralarla akut dönem ve derlenme döneminde numuneler toplanabilir. |
Spesifik mantarla yakın zamanda oluşmuş veya halen var olan enfeksiyona tanı koydurur, tedavinin takibi için kullanılır. |
Gün(ler) veya Haftalar |
|
DNA, RNA için molekül testi |
Kültürde izole edilmiş mantar örneği, kan, BOS, vücut sıvıları |
Spesifik mantarın genetik materyalini saptar |
Yaygın olarak bulunmayan, bazıları yalnızca araştırma ortamındaki bazı mantarları saptar. |
Gün(ler) veya Haftalar |
Bir KOH yayma preparatında veya beyaz Calcofluor boyasıyla mantar bileşenleri tanımlanırsa numunede bir mantar mevcut demektir. Bu mantar hastanın geçirmekte olduğu hastalık belirtilerine neden olabilir veya derinin zararsız bir koloni oluşturan mantarı olarak varlığını sürdürebilir.. Bir mantar kültüründe birden fazla mikroskopik canlının varlığı çok sayıda hastalık etkenine (patojenler) veya patojenlerle normal floranın karışımına işaret edebilir. Kültürde yalnızca normal flora varsa enfeksiyon fırsatçı bir mantarla (normal floranın bir bölümü) ilişkili veya numunede mevcut patojen atlanmış olabilir. Ayrıca hastalık başka bir nedene bağlı olabilir.
Antijen testi pozitifse tanımlanmış mantarın o kişideki enfeksiyonun etkeni olması mümkündür. Tek bir serum numunesindeki pozitif antikor testi belli bir mantara maruz kalındığını gösterebilirse de ne zaman maruz kalındığını belirtemez. akut ve derlenme dönemlerinde ölçülen iki serum numunesinde yükselen antikor düzeyleri aktif veya yakın zamanlı mantar enfeksiyonuna işaret edebilir. Bağışıklık sistemleri risk altındaki bazı enfekte hastalarda antikor konsantrasyonları beklenenden daha düşük düzeylerde olabilir.
Numunede herhangi bir mantar türü saptanamamışsa hastada ya bir mantar enfeksiyonu yoktur veya numuneden bir hastalık etkeni izole edilip test edilmesinde başarılı olunamamıştır.
