Karaciğer Yağlanması Ve Karaciğer Fonksiyon Testleri

Karaciğer yağlanması anlamına gelen Hepatosteatoz, günümüzde genç yaşlara kadar inen önemli bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Hareketsiz yaşam tarzı, sağlıksız beslenme, uzun süreli alkol kullanımı, bazı ilaçların kontrolsüz kullanımı, obezite, tiroid ve hipofiz bezinin az çalışması, şeker hastalığı ve insülin direnci, polikistik over sendromu, kolesterol yüksekliği, hepatit B-C hastalığı gibi nedenlere bağlı olarak gelişebilen karaciğer yağlanması ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Karaciğer hücrelerinde gerekli serum proteinleri sentezi, safra yapımı ve taşıyıcıları, beslenme gıdalarının ayarlanması (glikoz, glikojen, lipidler, kolestrol, aminoasitler), biluribin, ilaçlar gibi yağlara bağlanan maddeleri düzenler. Bu aktivitelerin ölçülmesi karaciğer fonksiyonları hakkında bilgi verir. Karaciğer yağlanmasının ve sirozun ilk evrelerinde karaciğer testleri normal olabileceği gibi hafif şekilde yükselebilir. Yağlanma ile birlikte iltihaplanmanın da olduğu (steatohepatit) durumlarda yüksekliğe daha sık rastlanır. AST, ALT, Alkalen Fosfataz değerleride hafif yükseklik görülebilir. Ancak kan değerleri karaciğer yağlanmasının evrelerine göre giderek artar.

Genellikle şikayetlere bağlı batın (karın ultrasonu) sırasında fark edilen karaciğer yağlanmasının evreleri GRADE 1,2,3 olarak sınıflandırılır. Kesin tanı ultrasonografi ile konulur. Karaciğer yağlanmasının derecesi arttıkça karaciğerdeki hasar da artacaktır. Siroz uzun süreli ve ilerleyici karakterde bir olaydır. Erken dönemlerde bulgular çok hafiftir. Karaciğerdeki hasar arttıkça bulgular da ağırlaşır. İştahsizlık, bulantı, halsizlik, çabuk yorulma gibi genel belirtilerin yanında ileri evrelerde ödem, karında şişlik, kanamaya eğilim, cilt döküntüleri ve kaşıntı, sarılık gibi belirtiler gelişebilir.

Karaciğer yağlanması ve siroz gelişimini önlemek için düzenli sağlık kontrollerinin yapılması son derece önemlidir. Karaciğer yağlanmasına neden olan hastalıkların belirlenmesi, kilo sorunlarının altında yatan nedenlere yönelik tedavinin düzenlenmesi, yüksek kolesterol, insülin direnci, polikistik over sendromu gibi hastalıkların tedavisi hastalığın oluşumunun engellenmesinde ve tedavisinde önemlidir. Ayrıca sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazanılması, düzenli egzersiz yapılması, uzun süreli ilaç tedavilerinin hekim kontrolünde uygulanması gerekir. İlaç ve alkol kullanan bireylerin düzenli aralıklarla lipit düzeylerinin ve karaciğer fonksiyon testlerinin değerlendirilmesi önem taşımaktadır.

30 yaşın üzerindeki bireyler kilo problemleri olmasa bile düzenli egzersiz yapmıyor, hareketsiz yaşam sürüyorsa, sıklıkla hazır gıdalar ile besleniyorsa düzenli olarak karaciğer fonksiyon testleri ve lipit düzeyleri ve karaciğer ultrasonografisini yaptırmalıdır. Diyabet veya insülin direnciniz varsa, bel çevreniz giderek artıyorsa düzenli aralıklarla kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyiniz.

Bilgilendirme amaçlıdır. Lütfen tanı ve tedavi için hekiminize danışınız.

Talatpaşa Laboratuvarlar Grubu Biyokimya Uzmanı
Profesör Dr. Ahmet VAR