Kanser Taramasında Laboratuvar Tetkikleri

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada her yıl 14 milyondan fazla insana kanser teşhisi konulmaktadır. 2030 yılında bu sayının 21 milyona çıkması tahmin edilmektedir. Kanser hastalığının giderek yaygınlaşması beraberinde erken teşhise yönelik önlemlerin önemini göstermektedir.

Yapılan araştırmaların ortak noktası,kansere bağlı kayıpların çoğunun erken teşhis ve müdehalede geç kalınması yönündedir.

Kanser hastalıklarıyla savaş insanların kanser hastalıklarının erken uyarıları ve düzenli sağlık kontrolleri hakkında bilinçlendirilmesinden geçer. Erken dönemde saptanan hastalıkların iyileşme oranı yüzde 80-90 iken ileri dönem kanser hastalıklarının iyileşme oranı yüzde 40 ve altına düşmektedir.

Kanser hastalıklarının erken teşhisinde laboratuvar tetkikleri oldukça değerlidir. Sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazanılması, yaşam tarzının düzenlenmesi kadar, düzenli sağlık kontrolü alışkanlıklarının kazanılmasıda kanser hastalıklarına bağlı kayıpların önüne geçmektedir.

Kanser Tarama Testleri Nelerdir ?

Tümör belirteçleri yani tümör markerları kanserli hastaların dokularında, idrar ya da kanlarında veya diğer vücut sıvılarında, sağlıklı insanlara göre daha fazla bulunan moleküllerdir. Bu testler kanserin erken teşhisinde, tedavinin planlanmasında, tedaviye cevabın değerlendirilmesinde kullanılır.

Sağlıkli kişilerde tarama amaçlı kullanılır. Tümör markerlarının seviyesinin artması kansere işaret etmekle beraber tek başına tanı koymada yeterli değildir.

Sağlıklı Kişilerde Tarama Amaçlı;

PSA (prostat Antijeni ), CEA, CA19-9, CA15-3, CA125, AFP, CA72-4, BRCA 1 ve BRCA2, Tiroglobulin kalsitonin, kanser taramasında kullanılan tümör belirteçleridir. Tarama amaçlı yapılan bu testlere ek olarak Sedimantasyon, HPV DNA, Hemogram periferisine yayma, Tam kan sayımı, Gaitada Gizli Kan, Hormon Tetkikleri gibi ek tetkikler taramaya eklenir.

Kanser taraması paneli kişinin cinsiyetine ve yaşına göre değişiklik gösterebilir, ayrıca belirli risk grubundaki kişilere veya şüpheli şikayetleri bulunan kişilere daha spesifik bir panel önerilebilir. Kanser teşhisi almış kişilerde tedaviye cevabın ya da nüks durumlarının değerlendirilmesinde kullanılan tümör belirteçleri, kanser türüne göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle hekim kontrolünde, gerekli ve alana özel testler uygulanarak değerlendirilir.

Bilgilendirme amaçlıdır. Lütfen tanı ve tedavi için hekiminize danışınız.

Talatpaşa Laboratuvarlar Grubu Biyokimya Uzmanı
Profesör Dr. Ahmet VAR