Kan Uyuşmazlığı

Rh faktörü, kan dolaşımında alyuvarların yüzeyinde bulunan bir proteine verilen isimdir. Kişinin Rh (+) ve Rh (-) olması durumu  D proteinine bağlı olarak değişir. Eğer kişinin kanında bu faktör bulunuyorsa kişinin kan grubu Rh pozitif (+) dir. Kanda bu faktör yoksa, kişi Rh negatif (-) kan grubuna sahiptir. Gebelikte anne adayanının kan grubunun RH (-) , baba adayının kan grubunun ise Rh (+) olması durumu kan uyuşmazlığı ismi ile anılır. Kan uyuşmazlığı anne ve baba arasında bir sorun teşkil etmez ancak doğacak bebeğin kan grubunun Rh (+) olması durumunda anne ile bebek arasında ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.

Kan uyuşmazlığı ilk hamilelik süresince sorun oluşturmaz. Besin, oksijen gibi öğeler bebeğe plasenta yolu ile geçer. İlk gebelikte anne D proteini ile ilk defa karşılaşır ve tıpkı alerjen maddelerde olduğu gibi, annenin savunma sistemi D proteinini yabancı bir madde olarak algılamaya ve onla savaşmaya başlar. Ancak anne ve bebek için herhangi bir risk henüz oluşmadan doğum gerçekleşir. İkinci gebelikte ise durum oldukça ciddidir. Çünkü anne D proteini ile tanışmış ve bu proteine karşı antikorlar üretmiş, güçlü bir savunma mekanizması oluşturmuştur. Bu nedenle ikinci bebeğin zarar görme olasılığı çok yüksektir. Bebek anneye göbek kordonu yardımı ile akyuvar iletirken anne, daha önce tanışmış olduğu D proteinine karşı ürettiği antikorları yollar ve bu antikorlar bebeğin kan hücrelerinin parçalanmasına neden olur.

Eğer annenin kan grubu Rh (-) faktörüne sahip ise doğacak tehlikelere karşı dikkatli olunmalıdır. İlk doğum, kürtaj ya da düşük yapan annenin kanı, bebeğin kanı ile karıştığı için daha sonraki doğumlarda mutlaka önlem alınmalıdır. Bu durum için özel hazırlanmış bir serum olan “Anti-D İmmun Globulin” anneye ilk doğumdan ya da kürtaj ve düşükten hemen sonra yapılmalıdır.

Kan uyuşmazlığının teşhisi için hem anne hem de baba adayının kan grubunun bilinmesi önemlidir. Bu nedenle anne ve baba adaylarının mutlaka kan gruplarını öğrenmesi gerekmektedir. Evli çiftlerde kan uyuşmazlığının olup olmadığı yalnızca kan gruplarına ve Rh faktörlerine bakılarak görülür.

Kan Uyuşmazlığı Testi Nedir?

Halk arasında kan uyuşmazlığı testi olarak bilinen ICT yani İndirekt Coombs Testi Kan uyuşmazlığı durumunda anneden kan alınarak yapılan bir testtir. Bu testteki amaç çiftlerde kan uyuşmazlığı var mı diye araştırmak değil, "kan uyuşmazlığına bağlı olarak anne ile bebek arasında etkileşim var mı ?" bunu araştırmaktır. Direkt Coombs Testi (DCT) testi ise anneden değil, bebek doğar doğmaz bebeğin kordonundan kan alınarak yapılmaktadır. Test sonucu bunda da negatif (-) olmalıdır.

Bilgilendirme amaçlıdır. Lütfen tanı ve tedavi için hekiminize danışınız.

Talatpaşa Laboratuvarlar Grubu Biyokimya Uzmanı
Profesör Dr. Ahmet VAR