D Vitamini Eksikliği

Gıdalardan alınabildiği gibi güneş ışığının tene teması ile de alınabilen D vitamini metabolizmada görev yapan bir çok enzim ve proteinlerin yapısına girerek biyolojik olayların düzenlenmesini sağlar. Yağda çözünen vitaminler grubunda bulunan D vitamini ince bağırsaklardan kalsiyum emilimi ve bir hormon olarak kemik mineralizasyonu ve metabolizmasında, nöromüsküler fonksiyonlarda ve kalsiyum fosfor dengesinin düzenlenmesinde önemli görevlere sahiptir. 25-hidroksilaz enzimi D vitamini sentezindeki en önemli enzim olup, 25-hidroksi vitamin D, vücudun D vitamin düzeyi hakkında en iyi bilgi veren parametresidir.

Bilim insanlarının son yıllarda yaptığı araştırmalar, D vitamini eksikliğinin sadece beden sağlığımıza değil, ruh sağlığımıza da olumsuz etkileri olduğunu ortaya koyuyor. D vitamini eksikliğinin depresyonu tetiklediği ve depresyon tedavisini yavaşlattığı yönünde pek çok çalışma vardır.

Kimler D Vitamini Testi Yaptırmalı ?

50 yaş üzeri bireyler ve özellikle menopoz sonrası kadınlar, sürekli kas ve kemik ağrıları şikayeti bulunan kişiler, güneş görmeyen yada az gören bölgelerde ve ofislerde çalışanlar, bağırsak emilimi bozuk olan bireyler, karaciğer hastalığı bulunanlar, mide bağırsak ameliyatı olup rezeksiyon yapılmış hastalar, osteoporoz hastaları, yetersiz gıda alıp fazla kalori yakan bireyler, bebekler, emziren anneler ve gebeler, madde bağımlılığı olan bireyler ve aşırı alkol tüketen bireyler, uzun süreli strese maruz kalan kişiler, kronik hastalığı bulunanlar, psikiyatrik rahatsızlıkları bulunanlar, yakın geçmişte ameliyat geçirenler ve hekim önerisi ile D vitamini eksikliğinden şüphelenen kişilerin D vitamini düzeylerini kontrol ettirmeleri önerilmektedir.

Özellikle bebeklerde D vitamini eksikliği sık görülür. Bunun nedeni anne sütünde yeterli miktarda D vitamininin bulunmamasıdır. Yaşlılarda ise çeşitli sağlık problemlerine bağlı kısıtlanmış diyet nedeni ile yetersiz alım görülmektedir. D vitamini emilimini bağırsakta gerçekleştirmektedir. Crohn, kistik fibrozis ve çölyak gibi rahatsızlıklar D vitamininin emilimini engellemektedir.

D vitaminini elde etmenin iki yolu vardır. Birincisi güneş ışınları yoluyladır ki vücudumuz D vitaminini daha çok bu yolla sağlar. İkinci olarak D vitamini dışarıdan yiyeceklerle ya da ek takviye yoluyla da alınabilir. 

Pek çok başka hastalığın da belirtilerinden olan yorgunluk, halsizlik, isteksizlik, aşırı terleme gibi belirtiler D vitamini eksikliğinde de görülmektedir. D vitamini eksikliğinin kanda teşhisi ile beraber D vitamini tedavisine geçilir.

D vitaminini fazla almak ya da ona fazla maruz kalmak D vitamini zehirlenmesi denen bir tablo oluşturmaktadır. Bu da ‘hiperkalsemi’ye yani kanda kalsiyum miktarının fazlaca artmasına sebep olmaktadır. D vitamini zehirlenmesi nörolojik problemlere ve hipertansiyondan böbrek yetmezliğine varabilen ciddi tablolar oluşturabilir. Bebeklerde mental ve fiziki gelişime engel olabilmektedir.

Bilgilendirme amaçlıdır. Lütfen tanı ve tedavi için hekiminize danışınız.

Talatpaşa Laboratuvarlar Grubu Biyokimya Uzmanı
Profesör Dr. Ahmet VAR