HIV Testi

HIV ("Human Immunodeficiency Virus", insan immun Yetmezlik Virüsü) infeksiyonu, etken virüsün etkisiyle bağışıklık sisteminin giderek baskılandığı kronik bir infeksiyon hastalığıdır. HIV virüsü bulaştıktan sonra 10-15 yıl gibi uzun bir süre belirti vermeyebilir. Ancak Hiv Virüsü vücuda alındıktan sonra belirli evrelerle seyreder. Bu evreler göre belirtiler değişebilir.

HIV Nasıl Bulaşır?

Virüs vücuda 3 temel yolla bulaşır. Tek bir korunmasız cinsel ilişki bile virüsün vücuda alınması için yeterlidir. İlişki sayısı arttıkça virüs bulaşma riski de artar. Birden fazla cinsel eşi olanlar, sık eş değiştirenler, veya virüsü taşıyan tek bir partner ile ilişkiye giren kişilere virüs bulaşır. Oral, anal veya vajinal ilişkilerde bulaş riski farklıdır, anal cinsel temasta bulaş riski daha fazladır.

Diğer bir bulaş yolu kan ve kan ürünlerinin vücuda verilmesi veya kesici delici aletler ile virüsü taşıyan kişiden sağlıklı bireye bulaş yoludur. 1985 yılından sonra kan transfüzyonlarından önce kanın test edilerek kişilere verilmesi yasal zorunluluk haline geldiğinden bu yolla bulaş sayısı azalmaktadır. Madde kullanımına bağlı ortak enjektörlerin kullanımı ile bulaş söz konusudur. Anneden bebeğe HIV  virüsü gebelik boyunca, doğum sırasında ve emzirme yolu ile olmaktadır.

Akut HIV Enfeksiyonu Evresi

Virüs vücuda alındıktan sonraki 1-6 hafta çoğalma dönemi olarak kabul edilir ve bu dönemde çeşitli enfeksiyonlara neden olur. Bu dönemdeki belirtiler ne yazık ki sadece HIV virüsüne özgü değildir ve diğer enfeksiyon hastalıkları ile karıştırılabilir. Ateş (%96), lenf bezlerinde büyüme (lenfadenopati) (%74), farenjit (%70), deri döküntüleri (%70), kas veya eklem ağrısı (%54), ishal (%32), baş ağrısı (%32), bulantı ve kusma (%27), karaciğer ve dalak büyümesi (%14), pamukçuk (%12). Bir kısım vakada menenjit, ensefalit gibi sinir sistemi bulgularına rastlanır. Bütün bu bulgular 2-4 hafta içerisinde tedavi gerektirmeden geçer. Akut enfeksiyon döneminden itibaren kişi bulaştırıcıdır.

Serokonversiyon

Virüs vücuda alındıktan 6-12 hafta içerisinde Hiv virüsüne karşı antikorlar gelişmeye başlar. Bu antikorlar virüsün tedavisine katkı sağlamaz ancak hastalığın teşhisi için değerlidir.Bu dönemde de kişi virüsü bulaştırmaya devam eder.

Asemptomatik Dönem

Bu dönem adından da anlaşılacağı gibi belirti ve bulguların olmadığı dönemdir.Ortalama 8-10 yıl süren bu dönemde kişi virüsü diğer kişilere bulaştırabilir. Fizik muayenede kişiler bu dönemde sağlıklı bulunabilir. %40-50 vakada fizik muayenede yaygın lenf bezi büyümeleri saptanabilir. Lenf bezi büyümeleri HIV enfeksiyonu dışında pek çok hastalıkta da görülebilmektedir.

Erken Semptomatik Dönem

Hastalarda ilk kez doktora başvurmalarına neden olan belirtilerin başladığı dönemdir. Halsizlik, baş ağrısı, vücut ağırlığının %10'undan fazla kilo kaybı, nedeni bulunamayan ateş, bir aydan daha uzun süren ve tedavi edilemeyen ishal,, ağızda mantar enfeksiyonları en sik karşılaşılan belirti ve bulgulardır..

Geç Semptomatik Dönem: (AIDS)

Bu dönemde bağışıklık eksikliği iyice belirgin bir hale gelir, fırsatçı enfeksiyon veya kanserler ortaya çıkabilir. AIDS, HIV virüsünün neden olduğu hastalıklar grubudur. Sağlıklı kişilerde hastalık oluşturmayan virüs , bakteri, mantar ve parazitlerin, bağışıklık sistemi yetersizliğine bağlı çoklu hastalıkların ve kanserlerin oluştuğu bu dönem hastalığın son evresidir. özellikle bu dönemde fırsatçı enfeksiyonların tanısı, tedavisi ve profilaksisi (önleyici tedavisi) önem taşmaktadır

İleri Evre

Gözün retina tabakasının virüse bağlı enfeksiyonu olan sitomegalovirüs (CMV) retiniti görülebilir. 

HIV Testi Nedir Kaç Tip HIV Testi Vardır?

HIV tarama ve tanısında öncelikle yapılması gereken test HIV ½ Ag/ab testidir. Bu test farklı firmalar tarafından farklı isimlerle adlandırılırlar ancak temelde hepsi p24 antijen ve antikora beraber bakan testlerdir. Testler rapor edilirken tek bir sonuç olarak rapor edilir. P24 antijenini tek başına rapor eden VİDAS DUO testidir. Bu testte de HIV antijen ve antikor beraber bakılır ama ayrı ayrı rapor edilir.

HIV RNA Veya HIV Westernblot Testi Yaptırmalı mıyım?

HIV RNA ve HIV Antikor Westernblot testleri tarama ve tanı testleri olmayıp, sadece pozitif olan hastaların teyidinde ve hastalığın takibinde kullanılan testlerdir. Bu nedenle adı geçen bu testleri tarama amacı ile yaptırmak doğru değildir. Bu testler HIV Ag/Ab testinde önce pozitifleşmezler ve hatta HIV Ag/Ab testi pozitifken negatif kalabilirler.

Test Yaptırmadan Hasta Olup Olmadığımı Anlayamaz mıyım?

Hayır. Bunun tek yolu test yaptırmaktır. HIV bulaşı olduysa birkaç hafta içinde grip benzeri semptomlar olur ama birçok insan sağlıklı hisseder ve yıllarca virüsü hiç farkına varmadan taşıyabilir. Ne yazık ki HIV taşıyan hastaların sağlıklı gözüktükleri ve belirti vermedikleri için bu kadar bulaştırıcıdırlar.

Ne Zaman Test Yaptırmalıyım?

Birçok insandan HIV virüsüne karşı antikor oluşumu ilk 3 ayda olur. HIV p24 antijeni ise ortalama 20. Günde tespit edilebilir düzeye ulaşır. Önerilen ilk testi 20-21. Günde yaptırmak ve 2. Testi de 3. Ayda yaptırmaktır. Bu zaman içerisinde ne kadar test yaptırırsanız yaptırın sonucunuz değişmeyecektir. Sadece önerilen tarihlerde test yaptırmanız yeterlidir. CDC nadiren karşımıza çıkabilen antikor oluşumu geciken bazı vakalar için 6. ayda da test yapılmasını önermektedir.

Eğer Ben Negatif Çıktıysam Partnerim de Negatif midir?

Sizin HIV testiniz sadece sizin durumunuzu gösterir. Partnerinizin de ayrıca test yaptırması şarttır.

Bilgilendirme amaçlıdır. Lütfen tanı ve tedavi için hekiminize danışınız.  

Talatpaşa Laboratuvarlar Grubu Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı 
Dr. Selma GÖLLER

Talatpaşa Laboratuvarlar Grubu Biyokimya Uzmanı
Profesör Dr. Ahmet VAR