Kardiyak Belirteçler Ve Kalp Krizi

Kalp krizi kalbi besleyen damarlardan birinin ani olarak tıkanmasına bağlı gelişen, damarın kalbi beslediği bölgede kalp dokusunun hasarına neden olan genellikle şiddetli göğüs ağrısı ile belirti veren acil müdahale gerektiren tablodur.

Koroner arter hastalığında (kalp damarlarında tıkanıklık) en temel yakınma, göğüs ağrısıdır. Bu ağrı, göğüs duvarının ardında, sıkıştıran, ağırlık- baskı yapıcı bir ağrıdır. Bu ağrı künt bir ağrıdır. Batıcı tarzda değildir, nefes alıp vermekle artış ya da azalma göstermez. Çoğunlukla efor sarf etmekle, sinirlenmekle veya soğukla ortaya çıkar. Bazen bu ağrı sol kola, omuza ve hatta çeneye kadar yayılır. Genellikle 10- 15 dakikadan az süren, dinlenmekle veya koroner damarları genişleten ilaç almakla geçen bir ağrıdır. Bazen ağrıya bulantı, karın ağrısı, terleme, sıkıntı hissi eklenebilir. Bazen daralmış olan damar bölgesinde dinamik değişiklikler olabilir ve o zaman ağrı istirahat halindeyken gelir, daha uzun sürer ve ilaca cevap vermeyebilir. Kalp damarlarında tıkanmaya bağlı olarak gelişen bu ağrı bazen mide ağrısı ile karıştırılabilir.

Sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam tarzı, stres, sigara kullanımı, genetik yatkınlık, ileri yaş, obezite, aşırı alkol tüketimi, kullanılan bazı ilaçlar, şeker hastalığı, kalp damar hastalıklarına yakalanma riskini büyük ölçüde arttırır. Kolesterol, lipit adı verilen bir tür kan yağıdır. Vücut için önemli bir yapıtaşı olan kolesterol yüksek değerlere ulaştığında kalp ve damar sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Hiperlipidemi damarlarda plak oluşumuna neden olarak damar tıkanıklığına ve daralmalara neden olur. Bazen bu dar bölgelerde kanın birikmesine bağlı olarak pıhtı oluşabilir ve kalp krizine neden olabilir.

Kalp krizinden şüphelenilen durumlarda derhal 112 çağırılmalıdır. Kişi evde tek başına ise kişiye ulaşılabilecek kapıları açık bırakmalı, evde asprin mevcut ise 1 bardak su ile asprin içmeli, soğuk ya da sıcak banyo yapmamalı veya yaptırılmamalıdır. Kişi tıbbi yardımın gelmesini uzanarak beklemelidir. Eğer kişi bayılma sonucu düşerse kafa travmaları gelişebilir ve kalp krizi tedavisi sırasında uygulanacak ilaçlar kanamalara yol açabilir.

Kardiyak Belirteçler

Kalp krizinden kuşkulanılan hastaların tanı, değerlendirme ve izlenmesinde elektrokardiyografik değerlendirmenin ardından çeşitli kan tetkikleri istenir. Kalbin biyolojik belirteçlerinin düzeylerinin ölçülmesi kalp krizini saptayabilir ve kabaca kas yıkımının boyutunu gösterebilir. Kasların bir bölümü canlılığını kaybettiğinde ölü hücreler kana kimyasal maddeler salarlar. Bu kimyasallar CK-MB, miyoglobin ve troponini içerir. 

CK-MB kalp krizi geçiren hastalarda, kalp kasındaki hasardan 4-6 saat sonra; 12-20 saat içinde en yüksek düzeye ulaşır. Devam eden bir hasara bağlı değilse 24 - 48 saat sonra normal düzeye iner.Bu nedenle kalbin biyolojik belirteçleri kalp krizinin tanı ve tedavisi boyunca belirli aralıklarla izlenir. Miyoglobin Oksijen depolayan bir proteindir. Kalp krizi geçiren hastalarda hasardan 2-3 saat sonra; 8-12 saat içinde en yüksek düzeye ulaşır ve Hasardan sonraki 1 gün içinde normal seviyeye iner. Kardiyak Troponin düzenleyici protein kompleksidir. Kalbe özgü iki spesifik formu (T ve I) mevcuttur. Kalp krizi geçiren hastalarda 4 - 8 saat içerisinde artmaya başlar, 7-14 gün yüksek düzeylerde kalabilir. Kalp krizi tanısı koymak, hasarın derecesini değerlendirmek için yapılan Troponin T ve Troponin I normal koşullarda kan dolaşımında saptanmazlar.

Klap damar hastalıklarında erken tanı ve müdahale hayat kurtarır. Bu nedenle kalp damar hastalıklarına yönelik şikayetlerinizin varlığında lütfen hekiminize danışınız.

Bilgilendirme amaçlıdır. Lütfen tanı ve tedavi için hekiminize danışınız.

Talatpaşa Laboratuvarlar Grubu Biyokimya Uzmanı
Profesör Dr. Ahmet VAR